6 grudnia obchodzimy Mikołajki – święto polegające na dzieleniu się z naszymi bliskimi drobnymi podarunkami czy słodyczami. My również przygotowaliśmy dla Państwa prezent – w ramach IV Festiwalu Wojciecha Kilara odbędzie się koncert „Mikołajki na folkowo”, podczas którego wystąpi Rodzina Lassaków „Heliosów” z Zakopanego. Góralski temperament da się z pewnością odczuć w ich interpretacjach utworów wykonywanych wraz z orkiestrą Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica im. Wojciecha Kilara: Koncertu skrzypcowego „Góralskiego” Jana Adama Maklakiewicza oraz Orawy Wojciecha Kilara. Są to kompozycje ściśle związane z folklorem południowych terenów Polski, inspirowane tradycjami i zwyczajami Górali. Solową partię skrzypiec wykona Katarzyna Lassak „Helios” – pochodząca z Zakopanego laureatka wielu konkursów o zasięgu ogólnopolskim, jak i międzynarodowym, zaś słupskich filharmoników poprowadzi Michał Krężlewski.

 

Wystąpią:

Katarzyna Lassak „Helios” – skrzypce (prym), śpiew, instrumenty pasterskie: złóbcoki, piszczałki

Halina Maciata-Lassak – skrzypce, śpiew

Anna Lassak „Helios” – skrzypce, śpiew

Tomasz Lassak „Helios” – basy podhalańskie, śpiew

Michał Krężlewski - dyrygent

Orkiestra Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica im. Wojciecha Kilara

 

Program:

Jan Adam Maklakiewicz - Koncert skrzypcowy „Góralski"

Wojciech Kilar - Orawa

 

Dofinansowano z Funduszu Popierania Twórczości ZAiKS.

 

Katarzyna Lassak – skrzypaczka, absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina (2020), gdzie pod kierunkiem prof. Janusza Wawrowskiego z wyróżnieniem obroniła pracę doktorską (2022). Dokonała pierwszego nagrania zapomnianego II Koncertu skrzypcowego „Góralskiego” Jana A. Maklakiewicza z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie, w Studiu Koncertowym im. Witolda Lutosławskiego. Pochodzi z Zakopanego, z rodziny góralskiej o wielopokoleniowych tradycjach muzycznych, jest prymistką Muzyki Rodziny Lassaków „Heliosów”. Koncertując, często zestawia swoją interpretację muzyki klasycznej inspirowanej folklorem z tradycyjnym wykonaniem muzyki podhalańskiej.

Występowała jako solistka z orkiestrami symfonicznymi Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach, Filharmonii Zielonogórskiej, Filharmonii w Szczecinie oraz z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie, a także z orkiestrą kameralną Warsaw Players, Tatrzańską Orkiestrą Klimatyczną i Atom String Quartet. Współpracowała z takimi dyrygentami, jak Michał Klauza, Łukasz Borowicz, Paweł Kapuła, Przemysław Fiugajski, Agnieszka Kreiner i Norbert Twórczyński. Występowała na międzynarodowych festiwalach muzycznych – są wśród nich Festiwal Smyczkowy „Mistrzowie polskiej wiolinistyki”, „Emanacje”, „Gaude Mater”, „Muzyczne Przestrzenie”, „Ogrody Muzyczne” i Festiwal im. Piotra Janowskiego. Zagrała recitale m.in. w Teatrze Muzycznym ROMA, Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma”, czy w Pałacu Prezydenckim.

Jest laureatką wielu konkursów. W wieku 18 lat wygrała Konkurs Wokalny „Pamiętajmy o Osieckiej”. W ostatnim roku zdobyła 9 pierwszych miejsc w konkursach ogólnopolskich i międzynarodowych, w tym: Grand Prix „Sabałowe Gęśle” dla najlepszego instrumentalisty na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich i Nagrodę honorową „Dziadońcyn Smycek”. Była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2023 r. nadano jej honorowy tytuł Wierchowej Orlicy.

 

Muzyka Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego

 

Rodzina Lassaków „Heliosów” z Zakopanego kontynuuje bogate, wielopokoleniowe tradycje muzyki góralskiej z regionu Skalnego Podhala. Muzyka w składzie: Katarzyna z siostrą Anną oraz rodzicami Tomaszem i Haliną Maciata-Lassak, wielokrotnie zdobyła główne nagrody w konkursach muzyki ludowej. Są wśród nich: I miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel w Kazimierzu Dolnym (2023), Grand Prix „Dziadońcyn Smycek” na „Dziadońcynym Graniu” (2023), I miejsce w Konkursie Muzyk Podhalańskich (2023), I miejsce w Konkursie „Muzykowanie na Duchową Nutę” (2023), I nagroda na „Przednówku w Polanach” (2013). Rodzina bierze czynny udział w działalności Związku Podhalan, uroczystościach kościelnych i w licznych wydarzeniach kulturalnych w regionie, kraju i za granicą.

Halina Maciata-Lassak jest etnomuzykologiem, jurorem konkursów ludowych (m.in. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem), pedagogiem dwujęzycznym, wieloletnim instruktorem muzyki oraz prymistką zespołów regionalnych i nauczycielem gry muzyki góralskiej na skrzypcach. Swą pracę magisterską na Uniwersytecie Jagiellońskim poświęciła piszczałce bezotworowej na Podhalu. Już w wieku 10 lat wygrała „Sabałowe Bajania”. Jest laureatką I „Dziadońcynego Grania”, Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu i Konkursu Kapel „Na Góralską Nutę” w Chicago. Należała do zespołów regionalnych: „Małe Podhale” (gdzie była prymistką), Zespołu im. A. Skupnia Florka z Białego Dunajca, Studenckiego Zespołu „Skalni” z Krakowa (gdzie przez 9 lat była prymistką i instruktorem muzycznym zespołu) oraz „Hyrni” z Chicago. Podczas „Poroniańskiego Lata” w 1984 r. została „pasowana na prymistkę”.

Tomasz Lassak to muzykant i bardzo ceniony śpiewak, znany z pięknego śpiewu pytackiego. Jest absolwentem Technikum Budownictwa Regionalnego, wiernie kontynuującym góralskie tradycje architektoniczne. Należał do zespołów góralskich „Budorze”, „Hyrni”. Wygrywał odbywające się przy Jesieni Tatrzańskiej w Zakopanem konkursy śpiewu pytackiego i konkursy dorożkarskie. W 2023 roku zdobył Złoty Polaniorski Zbyrcok w konkursie śpiewu pasterskiego solo na „Przednówku w Polanach”. Był solistą opery góralskiej „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu”, której wystawienia odbyły się m.in. w Operze Narodowej, Operze Krakowskiej i rzymskim Teatro Capranica.

Katarzyna Lassak jako solistka, prymistka zdobyła liczne nagrody: Grand Prix „Sabałowe Gęśle” dla najlepszego instrumentalisty na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich (2023), I miejsce w Ogólnopolskim Konkursie „Sabałowe Bajania” (2023), I miejsce na Festiwalu Folkloru Górali Polskich (2023), nagrodę główną w Konkursie „Stefaniokowe Nuty” (2022) i nagrodę główną na Przeglądzie „Berdowe Muzykowanie” (2012). W wieku 18 lat wygrała Ogólnopolski Konkurs Wokalny „Pamiętajmy o Osieckiej”. W 2023 roku została uroczyście „pasowana na prymistkę” i nadano jej honorowy tytuł Wierchowej Orlicy. Katarzyna Lassak w 2022 r. obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, w której dużo miejsca poświęciła muzyce góralskiej i m.in. opisała wielopokoleniowe góralskie tradycje muzyczne w rodzinach Lassaków i Maciatów. Dokonała pierwszego nagrania Koncertu skrzypcowego „Góralskiego” J. Maklakiewicza z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie oraz jego ludowych źródeł w wykonaniu Muzyki Lassaków „Heliosów”. Występowała jako prymistka rodzinnej kapeli góralskiej oraz solistka-skrzypaczka z orkiestrami symfonicznymi w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach, Filharmonii Zielonogórskiej, Filharmonii w Szczecinie oraz z Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie (na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem). Podczas koncertów, przed wykonaniem muzyki klasycznej inspirowanej folklorem, przedstawia wspólnie z Rodzinną Muzyką Lassaków „Heliosów” tradycyjne „nuty” góralskie, jako „korzenie” i źródła inspiracji kompozytorów.

Anna Lassak jest absolwentką Wydziału Wokalno-Aktorskiego na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, w klasie śpiewu prof. Jadwigi Rappé i prof. Izabeli Kłosińskiej. Ukończyła także prawo na UKSW. Występowała m.in. w Filharmonii Krakowskiej i Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Obdarzona pięknym głosem, należy do Zespołu Regionalnego im. Klimka Bachledy z Zakopanego. Jest laureatką „Przednówka w Polanach” (1. miejsce, 2017) oraz Międzynarodowego Konkursu Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych im. Wł. Trebuni-Tutki (2019). Była solistką opery góralskiej „Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu”.

 

WIELOPOKOLENIOWE TRADYCJE

W rodzinie Lassaków prapradziadek Szymon Lassak z Zębu grał na basach. Był cieślą, w 1904 roku zbudował zabytkową kaplicę w Jaszczurówce według projektu Stanisława Witkiewicza. Jeden z jego synów, Franciszek Lassak „Helios” z Zakopanego (1902–1983), wybitny prymista (a także cieśla i krawiec „portek” góralskich), przekazał swe umiejętności synom i wnukom: Tomaszowi, Januszowi i Stanisławowi. Z kolei w rodzinie Maciatów muzykant, prymista Józef Maciata z Białego Dunajca (1925–1998) nauczył grać swe dzieci: Halinę, Stanisława, Janinę i Annę. Był wszechstronnie utalentowanym stolarzem, grał w zespołach regionalnych, a dzieci z Białego Dunajca uczył gry na skrzypcach.

Pierwsza wzmianka źródłowa o rodzie Maciatów z Białego Dunajca pojawia się w 1621 roku. Mówiąc o tradycjach muzycznych w rodzinie Maciatów wydaje się celowe podkreślenie wartości zabytku ikonograficznego, pochodzącego z 1809 roku. Jest to rycina autorstwa Blumenfelda, która przedstawia dwóch muzykantów z Białego Dunajca: są nimi Jan Maciata, grający na piszczałce i Tomasz Maciata, grający na kozie (tj. dudach podhalańskich).

 

Michał Krężlewski ukończył Akademię Muzyczną w Gdańsku otrzymując tytuł magistra w dwóch dziedzinach: w zakresie gry na fortepianie w klasie prof. Waldemara Wojtala oraz w zakresie dyrygentury symfoniczno-operowej, studiując w klasach prof. Zygmunta Rycherta oraz prof. Kaia Bumanna. W 2016 roku, jeszcze podczas studiów dyrygenckich, otrzymał angaż w Operze Bałtyckiej w Gdańsku jako korepetytor solistów. Pół roku później uzyskał stanowisko asystenta artystycznego dyrygenta. Od sierpnia 2021 r. do czerwca 2023 r. pełnił funkcję kierownika orkiestry Opery Bałtyckiej w Gdańsku. Podczas swojej działalności artystycznej w Operze Bałtyckiej dyrygował wieloma spektaklami operowymi i baletowymi. Posiada bogaty repertuar operowy i symfoniczny, który obejmuje dzieła od baroku do muzyki najnowszej. Michał Krężlewski współpracował z takimi orkiestrami jak: - NOSPR w Katowicach - Filharmonia Narodowa w Warszawie - Polska Filharmonia Bałtycka w Gdańsku - Filharmonia im. M. Karłowicza w Szczecinie - Polska Filharmonia Kameralna w Sopocie - Capella Bydgostiensis - Elbląska Orkiestra Kameralna Brał udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez Maestro Gabriela Chmurę, Maestro Jerzego Salwarowskiego oraz Maestro José Maria Florêncio. 12 marca 2022 roku z zespołem Opery Bałtyckiej w Gdańsku towarzyszył Tomaszowi Koniecznemu w orkiestrowej premierze spektaklu "Apokalipsa", na który składają się dzieła takie jak "Kindertotenlieder" G. Mahlera oraz “3 pieśni do słów Baczyńskiego” A. Nowaka. Było to również prawykonanie wersji orkiestrowej utworu A. Nowaka wydanego przez PWM. W kwietniu 2023 r. dokonał prawykonania II symfonii Krzysztofa Pendereckiego w Ameryce Południowej wraz z Orquesta Sinfónica de Entre Rios w Parana (Argentyna). W listopadzie 2023 r. został zaproszony do dyrygowania finałem 5. International Baltic Piano Competition w Gdańsku. W kwietniu 2024 r. wraz z orkiestrą i chórem Filharmonii Narodowej w Warszawie dokonał prawykonania utworu Stefana Wesołowskiego “Męczeństwo Joanny d’Arc”, który stanowi ilustrację muzyczną do filmu niemego Carla Theodora Dreyera z 1928 r. Ma na swoim koncie nagrania muzyki filmowej, wśród których należy wymienić muzykę autorstwa Reinhardta Wagnera, nagraną wraz z Polską Filharmonia Bałtycką w Gdańsku do wielokrotnie nagradzanego na festiwalach filmu Edwarda Porembnego “Życie i śmierć Maxa Lindera”. Michał Krężlewski jest również wykładowcą Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku.